Była zmiana prawa, powstał fundusz ministra edukacji Przemysława Czarnka, a dziś w ramach dotacji organizacje bliskie obozu władzy otrzymują wielomilionowe dotacje na zakup nowych siedzib czy ich budowę. Domy na warszawskim Żoliborzu, Mokotowie i Ursynowie, lokal w zabytkowej kamienicy oraz działka z dwoma stawami, własnym lasem i "domkiem pszczelarza" to tylko niektóre z 12 nieruchomości, których zakup sfinansował minister Przemysław Czarnek.

O miliony złotych z publicznych pieniędzy dla organizacji wskazanych przez ministra edukacji i nauki Przemysława Czarnka pytamy od października 2022 roku. Resort najpierw kazał nam czekać dwa miesiące, a potem udowadniać, że uzyskanie informacji publicznej przetworzonej - jak zakwalifikowano w części nasz wniosek - jest szczególnie istotne dla interesu publicznego. Gdy to zrobiliśmy, uznał, że tak jednak nie jest i odmówił udostępnienia informacji publicznej w tym zakresie, a na zwykłe dziennikarskie pytania przestał odpowiadać. To jest ta słynna transparentność?

Był symboliczny czek wręczany z pompą przez wiceministra edukacji Tomasza Rzymkowskiego. Było i uroczyste otwarcie podwojów przez Muzeum Pałac Saski w Kutnie z udziałem Rzymkowskiego i innych polityków. Wciąż jest żądanie zwrotu pół miliona złotych dotacji, które - jak wskazała NIK - placówka otrzymała od ministra Przemysława Czarnka niezgodnie z zasadami konkursu, które sam ustalił. Muzeum pieniądze z dotacji wydało, a jego dyrekcja prosi resort o umorzenie zobowiązań.

Fundacja Polski Instytut Rozwoju Społecznego i Gospodarczego dostała miliony złotych od rządu między innymi w ramach programu willa plus. Miała za nie kupić mieszkanie w Toruniu. Nie kupiła. Nie wiadomo, czy wydała je na coś innego, bo jej przedstawiciele od tygodni nie odpowiadają na nasze pytania. Na swojej stronie zachęcają za to do wpłat na nieistniejące konto bankowe. Jaką rolę w tej sprawie odgrywa ważny urzędnik kancelarii premiera?

Fundacja Megafon dostała 4,5 miliona złotych od ministra edukacji i nauki Przemysława Czarnka na zakup nieruchomości. Siedzibę ma jednak wciąż w prywatnym mieszkaniu dyrektora z Kancelarii Prezydenta RP i członka rady nadzorczej państwowej Enei. "Megafon" miał "wspierać system oświaty", ale na razie jego wiceprezes kandyduje z listy PiS do Sejmu. Banerami z logo fundacji i zdjęciem wiceprezesa obwieszono już kilka tygodni temu Podlasie.

Fundacja "Dumni z Elbląga" za ponad 2 miliony złotych od ministra edukacji kupiła posiadłość w Karczowiskach Górnych. Z dwoma domami, wiatą na trzy auta, garażem, domkiem pszczelarza, stawami i lasem. Prezes fundacji Kamil Nowak, zdaniem posłanki Moniki Falej, zamieszkał tam z rodziną. To dobry znajomy Krzysztofa Szczuckiego, prezesa Rządowego Centrum Legislacji i kierownika Akademii Prawa i Sprawiedliwości. - Po prostu ją sobie przejął - komentuje posłanka. A my jako pierwsi w TVN24 i na portalu pokazujemy nagrania z kontroli i rozmawiamy z prezesem fundacji.

Nie ma. Tak można opisać aktualną działalność edukacyjną Inte Gry oraz obecność organizacji w mediach społecznościowych. Nie ma ich też pod adresem, który wskazali jako swoją siedzibę - jakiś mężczyzna twierdzi, że się wyprowadzili. Nie ma też nic - poza przyczepą z napisem "Żołnierze Wyklęci" - na działce, którą wraz ze sporą posiadłością kupili za milion złotych, dostanych od ministra Przemysława Czarnka. Nie ma. Bo - jak mówi prezes organizacji - zabrakło pieniędzy na remont.

Przemysław Czarnek nielegalnie - jak oceniła NIK - udzielił 6 mln zł dotacji w programie willa plus. Ministerstwo Edukacji i Nauki twierdzi, że dwa z trzech kwestionowanych dofinansowań wypłaciło "przez pomyłkę". Jeden podmiot środki zwrócił. Ale Muzeum Regionalne w Kutnie - instytucja bliska wiceministrowi edukacji Tomaszowi Rzymkowskiemu, z jego okręgu wyborczego, pieniądze już wydała. Nabyła między innymi kopię łóżka królewskiego, kostiumy historyczne oraz tron podróżny.

Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła, że minister edukacji i nauki nielegalnie przyznał 6 milionów złotych w programie, który nazwaliśmy willa plus. W konkursach grantowych rozdzielał pieniądze "nierzetelnie", organizacjom nieuprawnionym do udziału w konkursach, fundacjom bez doświadczenia, mimo konfliktu interesów i negatywnych ocen ekspertów, których sam powołał. I opłacił ich blisko milionem złotych. Jednej organizacji MEiN dwa razy wypłacił ponad 3 miliony złotych przez pomyłkę wywołaną… "stresem urzędników".

Nielegalne i nierzetelne działania ministra edukacji i nauki Przemysława Czarnka - to główne nieprawidłowości, które NIK wykryła podczas kontroli programu grantowego willa plus. Wynikały one przede wszystkim z nieprecyzyjnych zasad i kryteriów programu, które pozwalały na uznaniowość i polityczne sterowanie konkursem. Centralne Biuro Antykorupcyjne przestrzegało przed tym Ministerstwo Edukacji i Nauki już we wrześniu ubiegłego roku.

Gdy minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek wydaje 40 mln zł na wille dla fundacji i stowarzyszeń, polskie szkoły oszczędzają dosłownie na wszystkim. Z jednej strony nie ma na godziwe wynagrodzenia dla nauczycieli, którzy po cichu odchodzą z zawodu, z drugiej - na papier do ksero i ten do toalety.

Ekspresowe prace, sporny przepis jako wrzutka, niesłuchanie opozycji - tak PiS przepchnął willę plus i przykrył narracją o ministerstwie wspierającym inwestycje oświatowe.

Ministerialna komisji oceniła, że przyznanie dotacji byłoby "sprzeczne z zasadą racjonalności i gospodarności przy wydatkowaniu środków publicznych". Mimo to założona przez prawnika z Kancelarii Prezydenta fundacja Megafon dostała od ministra Czarnka 4,5 mln zł na zakup nieruchomości. Fundacja zapewniła w swoim wniosku, że "prowadzi rozmowy z właścicielem". Właściciel domu twierdzi, że nigdy nie rozmawiał z nikim z fundacji.

Jedna przyznaje, że jest "bardzo młodą fundacją, na tak zwanym rozruchu". O innej wiadomo tylko, że przekazała kaszki dla dzieci. Lecz są i takie, które państwowe dotacje dostały już nie raz. Blisko jedna czwarta organizacji dofinansowanych z funduszu ministra edukacji Przemysława Czarnka powstały w latach 2020-2022. Niektóre krótko przed rozstrzygnięciem konkursu.

Dziennikarze tvn24.pl Justyna Suchecka-Jadczak i Piotr Szostak o ustaleniach w sprawie dotacji od Przemysława Czarnka dla organizacji zbliżonych do PiS.

Czarnek z mównicy przekonywał, że trwa "festiwal nienawiści, chamstwa, hejtu".

Ministerialni eksperci o fundacji z Elbląga.

Ponad połowa organizacji, które za pieniądze z resortu edukacji kupią, wyremontują lub wyposażą swoje nieruchomości, nie zachwyciło nawet ministerialnych ekspertów. Szereg wniosków na pierwszym etapie otrzymało ocenę negatywną. A na koniec - niespodzianka - wygrały z takimi, które od początku nie budziły wątpliwości. Jak to możliwe?

"Willa plus". Pieniądze od ministra Czarnka dla organizacji powiązanych z PiS.

Sprawdziliśmy, jak organizacje pozarządowe dotowane przez ministra Czarnka zamierzają "wspierać system oświaty" w willach i apartamentach zakupionych lub wybudowanych za publiczne miliony. "Przysposobienie obronne XXI wieku" z użyciem paintballa (taki był plan), warsztaty o kondycji młodzieży z posłem PiS lub zajęcia o tym, ile kosztuje chleb (przeszły) - to zaledwie wierzchołek góry lodowej. "Porażający poziom banałów" - komentuje ekspertka.

Fundacja Wolność i Demokracja miała kupić willę na warszawskim Żoliborzu za 4,5 mln. zł, ale kilka tygodni po zakończeniu konkursu jej przedstawiciele zmienili zdanie i planowaną lokalizację.